U toku jučerašnjeg dana, 28. oktobra 2025. godine, izvršna direktorica NVO GLAS, Milica Dedić, zajedno sa predstavnicima iz Crne Gore Tarom Serhatlić, Sarom Jovović, Bakirom Tahirovićem i Davudom Ganićem, učestvovala je na završnoj konferenciji regionalnog projekta „Youth Engagement for Europeanization of the Balkans“.
Projekat se realizuje u partnerstvu sa BIRC-om (Sjeverna Makedonija – nosilac projekta), CFID-om (Kosovo) i NVO GLAS (Crna Gora), uz podršku Western Balkans Fonda i kofinansiranje Evropske unije. Konferencija je održana u prostorijama Evropske kuće u Skoplju, Sjeverna Makedonija, a domaćin događaja bio je BIRC.
Konferencija je otvorena uvodnim obraćanjima Lorika Idrizija (BIRC), Milice Dedić (NVO GLAS) i Drenushe Latifi (CFID), koji su pozdravili prisutne, zahvalili se partnerima i saradnicima, te predstavili iskustva i rezultate sprovođenja projekta, naglašavajući značaj procesa evropeizacije Zapadnog Balkana i aktivne uloge mladih u tim procesima.
U ime Delegacije Evropske unije u Sjevernoj Makedoniji prisutnima se obratio Steffen Hudolin, šef sektora za saradnju, koji je istakao da je reformski proces budućih članica EU suštinski proces pripreme prije samog članstva, naglasivši da su Crna Gora i Albanija trenutno najbliže članstvu, te najavio skoro objavljivanje Izvještaja Evropske komisije o zemljama Zapadnog Balkana.
U nastavku je održana panel diskusija „Youth Engagement and the Future of European Integration in the Western Balkans“ na kojoj su učestvovali Steffen Hudolin (EU Delegacija), Dimitar Nikolovski (Eurothink), Xhelal Neziri (BIRC) i Aleksandra Davitkovska-Spasovska (Estima).
Govorili su o izazovima i mogućnostima veće uključenosti mladih u evropske procese, o važnosti razvoja participativne kulture, te o značaju regionalne saradnje i međugeneracijskog dijaloga.
Nakon pauze održana je sesija „Presentation of Key National Research Findings“, tokom koje su predstavljeni rezultati nacionalnih istraživanja sprovedenih u Crnoj Gori, na Kosovu i u Sjevernoj Makedoniji, o stepenu uključenosti mladih u procese evropskih integracija, evropeizacije i demokratizacije. Rezultate su predstavili Milica Dedić (NVO GLAS), Drenusha Latifi (CFID) i Lorik Idrizi (BIRC).
U okviru izlaganja za Crnu Goru, Milica Dedić je istakla da zemlja posjeduje razvijen pravni i strateški okvir omladinske politike usklađen sa evropskim standardima, uključujući Zakon o mladima iz 2019. godine i Strategiju za mlade 2023–2027. Istraživanje je pokazalo da u Crnoj Gori postoji institucionalna infrastruktura za učešće mladih, ali da su formalni mehanizmi, poput omladinskih savjeta i parlamenata, ograničenog uticaja i da nedostaje njihova stvarna funkcionalnost. Prema nalazima, 85.7% mladih učestvovalo je u EU povezanim aktivnostima kao što su radionice, debate i projekti, ali tek 7.1% u procesima javnih konsultacija i nadzora politika.
Mladi u Crnoj Gori visoko cijene evropske vrijednosti – vladavinu prava, slobodu medija, ljudska prava i transparentnost – ali izražavaju nepovjerenje u institucije i smatraju da njihovo uključivanje u procese donošenja odluka često ima simboličan karakter. Kao ključne prepreke angažovanju mladih identifikovani su nedostatak informacija, niska institucionalna podrška i socio-ekonomska nesigurnost.
Događaj je završen neformalnim networking ručkom, koji je omogućio razmjenu iskustava, ideja i budućih planova saradnje između predstavnika partnerskih organizacija, mladih učesnika i gostiju.
Projekat „Youth Engagement for Europeanization of the Balkans“ pokazao da su mladi važni akteri u procesu evropskih integracija i demokratizacije regiona, te da je njihova aktivna participacija od suštinskog značaja za jačanje demokratskih vrijednosti i održivu evropsku budućnost Zapadnog Balkana.