Danas vam predstavljamo izvještaj na engleskom jeziku, Understanding Young Creatives: Survey and Focus Group Findings, izrađen na osnovu istraživanja realizovanog kroz Erasmus+ projekat DigiCreate. Izvještaj pruža detaljnu analizu digitalnih i kreativnih potreba mladih u kulturnim i kreativnim industrijama (KKI) u partnerskim zemljama Njemačka, Portugalija, Španija, Bosna i Hercegovina, Srbija i Crna Gora. Projekat okuplja osam partnera iz ovih država, sa ciljem da osnaži mlade za aktivno učešće u KKI sektoru kroz savremene digitalne alate i inovativne, inkluzivne metodologije.
Kombinujući online anketu i fokus grupe, istraživanje pokazuje kako mladi koriste digitalne alate, koje im vještine nedostaju i koje metode učenja smatraju najefikasnijim. Analiza otkriva ključne izazove — ograničen pristup obukama i naprednim tehnologijama, nedostatak strukturiranog učenja i potrebu za jačanjem mekih vještina poput saradnje, komunikacije i prilagodljivosti. Dobijeni uvidi predstavljaju čvrstu osnovu za razvoj relevantnih i pristupačnih resursa u narednoj fazi projekta, posebno za izradu DigiCreate Online Creative Hive digitalnog alata koji će odgovoriti na potrebe mladih kreativaca i podstaći njihovo aktivnije, sigurnije i konkurentnije učešće u evropskom digitalno-kreativnom ekosistemu.
Istraživanje pruža jasan portret mladih stvaralaca u šest evropskih zemalja, zasnovan na 90 validnih online odgovora i seriji fokus grupa. Većinu ispitanika čine mladi od 20 do 30 godina; oko 60% su žene, 35% muškarci, dok manji broj ne želi da se izjasni ili se identifikuje kao nebinarnan. Preko 80% ima ili pohađa visoko obrazovanje, najčešće u oblastima umjetnosti, komunikacija i dizajna. Statusno, 45% su studenti, 35% freelanceri ili samostalni profesionalci, a 20% zaposleni u organizacijama ili kolektivima kreativnog sektora.
Nalazi pokazuju da mladi posjeduju solidnu osnovnu digitalnu pismenost — najčešće koriste alate za komunikaciju i vizuelnu produkciju (Canva, Adobe Photoshop/Illustrator, društvene mreže, CapCut, Premiere Pro, DaVinci Resolve). Međutim, samo oko 20% procjenjuje svoje digitalne vještine kao napredne, dok je samostalno učenje dominantan obrazac. Poseban izazov predstavlja jaz u naprednim tehnologijama: manje od 15% sigurno koristi AI alate, a primjetan je nedostatak strukturiranog znanja u digitalnom marketingu, web/app razvoju i upravljanju projektima (Trello, Notion, Asana).
Meke vještine — kreativnost, komunikacija, timski rad, prilagodljivost — dosljedno se navode kao ključan dodatak tehničkim kompetencijama, a samoprocjena ovih vještina ukazuje na potrebu za mentorskim i praktičnim učenjem. Najtraženiji oblici edukacije su praktične radionice, kratki online moduli, mentorstvo i peer-learning, dok su dugački tradicionalni kursevi manje poželjni.
Uočene su i regionalne razlike: Portugalija, Španija i Njemačka pokazuju širi pristup profesionalnim alatima i veću spremnost za rad s AI, dok mladi iz Srbije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine pokazuju snažnu motivaciju uprkos ograničenim resursima i slabijoj infrastrukturi. Mladi na Zapadnom Balkanu se oslanjaju na besplatne i open-source alate, demonstrirajući kreativnost u prevazilaženju ekonomskih i tehničkih prepreka.
Barijere uključuju visoke troškove softvera i opreme, nedovoljno stabilnu infrastrukturu, geografske udaljenosti, jezičke prepreke i preopterećenost nesistematskim online sadržajima. Pitanja etike u korišćenju AI — posebno autorstva, pristrasnosti i autentičnosti — istaknuta su u svim zemljama, uz naglašenu osjetljivost među učesnicama.
Nalazi jasno usmjeravaju dizajn naše buduće DigiCreate Online Creative Hive platforme: ona mora biti modularna, praktična, besplatna, pristupačna i višejezična; treba da integriše digitalne i meke kompetencije, ali i da ponudi AI module za kreativce, digitalni marketing, portfolio-building, osnovni web/app razvoj, kao i jednostavne vodiče za upravljanje projektima. Preporučuje se uključivanje template-ova, studija slučaja iz urbanih i ruralnih sredina i sistema mikro-sertifikacija kako bi se vrednovalo neformalno učenje.
Ukratko, mladi kreativci iz Njemačke, Portugalije, Španije, Bosne i Hercegovine, Srbije i Crne Gore su visoko motivisani, prilagodljivi i spremni na učenje, ali im nedostaju strukturisani, praktični i inkluzivni programi koji povezuju tehnologiju, kreativnost i zapošljivost. DigiCreate ima priliku da razvije alat koji nije samo skup resursa, već živa zajednica prakse koja povezuje države, discipline i generacije.
Cijelu publikaciju na engleskom jeziku možete pronaći ovdje , dok aktivnosti projekta možete pratiti putem zvaničnog websajta: https://digicreate-empower.eu/.
Projekat DigiCreate traje 36 mjeseci i koordinira ga Youth Power Germany e.V. (Njemačka). Partneri na projektu su: Evolutionary Archetypes SL (Španija), Contextos (Portugal), UNION Nikola Tesla (Srbija), Okret – Spin (Bosna i Hercegovina), Univerzitet Crne Gore, Fakultet za poslovnu ekonomiju i pravo Bar i NVO GLAS (Crna Gora).
Projekat je finansiran od strane Evropske unije. Stavovi izneseni u ovoj objavi ne odražavaju nužno stavove Evropske unije niti Izvršne agencije za obrazovanje i kulturu (EACEA).
„DigiCreate“ non-profit project is co-funded by the European Union.
Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union or European Education and Culture Executive Agency (EACEA). Neither the European Union nor the EACEA can be held responsible for them.